Duchy przeszłości czyli zamki w Małopolsce

Któż z nas nie lubi zwiedzać starych zamków? Gdy spaceruję między murami istniejącymi kilkaset lat, wyraźnie czuję powiew historii, a duchy przeszłości krążą wokół mnie pobudzając wyobraźnię i przywołując obrazy postaci, które żyły w zamku za czasów jego świetności.

W Małopolsce jest sporo ruin zamków udostępnionych do zwiedzania, które tworzą tzw. Szlak Orlich Gniazd.  Jednym z najciekawszych jest Zamek Ogrodzieniec leżący we wsi Podzamcze na najwyższym wzniesieniu  Jury Krakowsko – Częstochowskiej.

Zamek Ogrodzieniec wybudowany został na przełomie VIV i XV wieku. W XIII w. najazd tatarski zniszczył go całkowicie, a w XIV w. na jego miejscu zbudowano gotycki zamek, który był siedzibą rodu Włodków Sulimczyków.

Na początku XVIII w. pożar wzniecony przez szwedzkie wojska strawił połowę zamku, który nie został już nigdy odbudowany.

Podobno zamek jest nawiedzonym miejscem, po którym nocą biega olbrzymi pies, ciągnąc za sobą ciężki łańcuch. Legendarny Czarny Pies z Ogrodzieńca jest według legendy duszą kasztelana krakowskiego Stanisława Warszyckiego, który był właścicielem zamku w XVII w.

Zamek Ogrodzieniec jest ogólnie rozpoznawalny, ponieważ  stanowił plener w serialu “Janosik”, filmie “Rycerz” i “Zemsta”, warto jednak wybrać się do Podzamcza osobiście, żeby pospacerować po jego niezwykłych ruinach.

Zamek Tenczyn to kolejna budowla wybudowana w systemie Orlich Gniazd w Jurze Krakowsko – Częstochowskiej we wsi Rudno. Zamek wybudowany został na skałach, które tworzą wzniesienie Garbu Tenczyńskiego.

Zamek w Tenczynku zbudowany został w XIV w przez kasztelana krakowskiego Nawoja z Morawicy. Jego syn Jędrzej Nawój – wojewoda krakowski i sandomierski wzniósł większą część zamku i przyjął nazwisko Tęczyński.

W XVI wieku na zamku bywało wiele ważnych postaci polskiego odrodzenia, z których należy wymienić Jana Kochanowskiego i  Mikołaja Reja z Nagłowic. W pierwszej połowie XIX w. Potoccy zostali właścicielami zamku, a po II wojnie światowej zaczął on popadać w ruinę.

Legenda głosi, że Tęczyński zamurował  żywcem swoją żonę w baszcie zwanej “Dorotka”, ponieważ hojnie obdarowywała innych swoimi wdziękami. Podobno do dzisiaj podczas księżycowych nocy słychać na zamku jęki wiarołomnej żony, a czasami można ujrzeć jej postać, która znika na odgłos dzwonu z pobliskiego klasztoru.

Zamek Tenczyn prezentuje się ciekawie o każdej porze roku ze względu na otoczenie malowniczej Puszczy Dulowskiej. Plenery zamku  mogliśmy podziwiać w serialach “Czarne chmury” oraz “Rycerze i rabusie”

Gotycki zamek w Czorsztynie charakteryzuje się piękną lokalizacją, jego ruiny leżą bowiem na terenie Pienińskiego Parku Narodowego na wzgórzu nad Dunajcem. Obecnie pod zamkiem rozpościera się sztuczny Zalew zwany Czorsztyńskim, który uczynił ruiny jeszcze bardziej atrakcyjniejszymi.

Historia zamku sięga XIII wieku i wiąże się z działalnością św. Kingi jako Pani Sądeckiej. Zamek został rozbudowany za czasów Kazimierza Wielkiego, a później znacznie powiększony w pierwszej połowie XVII w przez starostę czorsztyńskiego Baranowskiego herbu Jastrzębiec. Pod koniec XVIII w. wojska kozackie zdewastowały zamek, do czego przyczyniło się spalenie dachów w 1790 powstałe od uderzenia pioruna. Ostatnimi właścicielami zamku do 1945 roku była rodzina Drohojowskich.

Legenda o zamku w Czorsztynie opowiada o czasach Ludwika Węgierskiego, gdy na zamku panowali rozbójnicy, którzy napadali na kupców, zwłaszcza niemieckich, grabiąc ich a często zabijając. Rycerz Szreniawa mieszkający niedaleko zamku, miał dwóch synów, bliźniaków – porywczego Janusza i rozważnego Staszka. Janusz musiał się ukrywać, gdyż brał udział w nielegalnym pojedynku, przystał więc do zbójców, o czym jego najbliżsi nie wiedzieli. Bracia spotkali się dopiero podczas obławy wojska na twierdzę. Staszek ostrzegł Janusza o zdradzie, niestety sam wyzionął zaraz ducha a wówczas zrozpaczony Janusz skoczył ze zwłokami ukochanego brata prosto w przepaść Dunajca.

Z zamku w Czorsztynie roztaczają się niesamowite widoki na Zalew Czorsztyński, Tatry oraz Zamek Dunajec leżący na przeciwległym brzegu jeziora w Niedzicy. Po zwiedzeniu go można przepłynąć statkiem rejsowym albo gondolą do Niedzicy, a przy okazji podziwiać Zamek Czorsztyński z jeziora, skąd prezentuje się niezwykle efektownie.

Zamek “Dunajec” to średniowieczna warownia leżąca na Spiszu nad Zalewem Czorsztyńskim w miejscowości Niedzica-Zamek przy Zaporze zbudowanej na rzece Dunajec.

Pierwszy zapis o zamku pochodzi z 13 25 roku a jego właścicielami byli Jan i Rykolf Berzevicz.  Zamek został wzniesiony na miejscu budowli obronnej i początkowo pełnił funkcje strażnicy węgierskiej na granicy Polski i Węgier. W XIX w. zamek stał się własnością węgierskiego roku Salamonów, a po I wojnie światowej znalazł się na terytorium Polski, będąc jednak do 1945 roku własnością rodu.

Zamek ma swojego ducha – słynną Białą Damę, która straszy w czasie księżycowych nocy. Według legendy to duch Brunhildy – małżonki Bogusława, który był niezwykle porywczy i w czasie kłótni z Brunhildą popchnął ja tak mocno, że wypadła przez okno prosto do studni i utonęła. Bogusław, który bardzo kochał swoja żonę, codziennie siedział przy studni i zrozpaczony błagał ją o przebaczenie. Pewnego razu usłyszał dobiegający ze studni głos Brunhildy – przebaczam ci Bogusławie Łysy. Okazało się, że Bogusław znany ze swojej bujnej czupryny stracił w nocy wszystkie włosy, zyskując tym samym przebaczenie żony.

Oprócz legendy o Brunhildzie Zamek Dunajec słynie z odnalezionego po II wojnie światowej inkaskiego kipu – informacji zapisanej pismem węzełkowym zawierającej wiadomości o ukrytym skarbie.

Zamek w Niedzicy był plenerem wielu filmów min:  “Zemsta”, “Mazepa”, “Janosik” oraz “Wakacje z duchami”. Obecnie na zamku  przez całe lato w każdą sobotnią noc można na własne oczy zobaczyć ducha Białej Damy, a inscenizacja oparta na fragmencie filmu “Wakacje z duchami” zakończona jest wspaniałym pokazem sztucznych ogni.

Małopolska posiada jeszcze kilka ciekawych zamków, które znajdują się na mojej liście, które zamierzam zwiedzić, poznać i uwiecznić w najbliższym czasie.  Najczęściej  jednak oglądam Zamek w Niedzicy, dlatego też uwieczniłam go wraz z Białą Damą na moich obrazach.

Zdjęcie użytkownika Ewa Wolańska.